Деревня Волки
Быць і сёлета Рыхтуючы апошні ў 2024 годзе выпуск рэдакцыйнага праекта «Вёсачка», я не магла вызначыцца з тым, ці варта яго працягваць. Звярнулася па параду да чытачоў. Водзываў было шмат, і ўсе, хто званіў або пісаў, прагаласавалі за працяг. Выказваліся пажаданні не абмяжоўвацца невялікімі населенымі пунктамі, а завітаць і ў аграгарадкі (яны […]
Другие записи:
Быць і сёлета
Рыхтуючы апошні ў 2024 годзе выпуск рэдакцыйнага праекта «Вёсачка», я не магла вызначыцца з тым, ці варта яго працягваць. Звярнулася па параду да чытачоў. Водзываў было шмат, і ўсе, хто званіў або пісаў, прагаласавалі за працяг. Выказваліся пажаданні не абмяжоўвацца невялікімі населенымі пунктамі, а завітаць і ў аграгарадкі (яны ж выраслі з вёсачак), на дачныя паселішчы (людзі вяртаюцца на зямлю!).
Такім чынам, праекту і сёлета быць у «Пастаўскім краі». Тое, куды ён дойдзе, таксама залежыць ад вашых падказак, паважаныя чытачы. Першая на маршруце — вёска Валкі.
На мяжы двух раёнаў
Дарожны паказнік «Валкі» заўважае кожны, хто праязджае па трасе Полацк—граніца Літоўскай Рэспублікі. Яшчэ ў поле зроку трапляе некалькі будынкаў. А вось тое, што ў вёсцы 6 вуліц і 3 завулкі, напэўна, здзівіць многіх, хто ніколі не наведваўся сюды.
— Тут і гаспадарак нямала — 49, а жыхароў — 103, — расказвала старшыня Дунілавіцкага сельскага Савета, жыхарка Валкоў Таіса Баторы. — У тым ліку працаздольных — 60, маладзейшых за працаздольны ўзрост — 11, пенсіянераў — 32. Ёсць клуб, ФАП, магазін, лясніцтва. Людзі працуюць як у Пастаўскім раёне, так і ў Глыбоцкім, да цэнтра якога ўсяго 17 кіламетраў, да Пастаў — 50. А самае галоўнае, што яны дружныя, шчырыя, адкрытыя, таленавітыя.
Найбольш жыхароў — 192 — вёска мела ў 1970 годзе. У той час яна была цэнтрам калгаса «Чырвоны сцяг» і Валкоўскага сельсавета. Зараз з’яўляецца тэрытарыяльнай адзінкай Дунілавіцкага сельсавета, а на тутэйшых землях гаспадарыць ААТ «Дунілавічы-агра».
Адраджаючы традыцыі
5 студзеня ў Марыны Пусько быў своеасаблівы юбілей — 20 гадоў, як яна ўзначальвае мясцовы клуб.
— Калі пачынала, людзей у Валках і суседніх вёсках было намнога больш, — расказвала культработнік. — Таму лягчэй было арганізоўваць масавыя мерапрыемствы. Сёння сітуацыя іншая, але клуб па-ранейшаму застаецца для вяскоўцаў прыцягальным.
Вось і Новы год тут сустракалі тэатралізаваным прадстаўленнем, гульнямі, песнямі, танцамі, конкурсамі. Ладзяцца ў клубе святочныя мерапрыемствы і на 8 Сакавіка, 23 лютага, Дзень маці, Дзень пажылых людзей, у іншыя важныя даты. Загадчыца клуба і самадзейныя артысты таксама актыўна ўдзельнічаюць у раённых мерапрыемствах.
Толькі станоўчыя водзывы знаходзяць у людзей такія формы работы, як святы вёсак і віншаванні юбіляраў дома. Вялікую ўвагу надаюць адраджэнню народных традыцый, збору і захаванню фальклору.
Дзеля здароўя людзей
З дэкрэтнага водпуску Ларыса Маслоўская выйшла праз паўтара года пасля нараджэння дзіцяці. Маладой жанчыне прапанавалі пасаду загадчыка Валкоўскага ФАПа, і яна згадзілася. Было гэта 33 гады назад, а здаецца, як учора — такі хуткаплынны бег часу.
Акрамя жыхароў Валкоў, медык абслугоўвае яшчэ і Хрыстова, Пятровічы, Станелевічы, Даравое, Дразды, Колаўцы, па адным дні на тыдні вядзе прыём у Янчукоўскім і Сяргеевіцкім ФАПах. Таксама па графіку прыязджаюць праводзіць прыёмы ўрачы з Дунілавіцкай участковай бальніцы і Пастаўскай цэнтральнай раённай. Летась была праведзена дыспансерызацыя насельніцтва.
Ларыса Іванаўна расказала, што ў мінулым годзе ў Валкоўскім ФАПе зрабілі добры касметычны рамонт, атрымалі новыя апараты ЭКГ і для змярэння ўнутрывочнага ціску, электронныя вагі.
Не да інтэрнэту
Тамара Якубоўская з мужам Міраславам выхавалі траіх сыноў і хрэсніцу, якая ў 12 гадоў асірацела. Мацярынскі подзвіг жанчыны адзначаны прэміяй імя Героя Савецкага Саюза Зінаіды Тусналобавай-Марчанкі. Дзеці даўно дарослыя. Сыны засталіся жыць у роднай вёсцы. Ігар працуе ў Валкоўскім лясніцтве, Андрэй і Павел — у філіяле «ДРБУ-132». Маюць сем’і, падарылі бацькам 6 унукаў. Ёсць ужо і першая праўнучка.
Тамара Мінаўна — актыўны і таленавіты чалавек. Яна і выставы ладзіла, і на сцэне выступала, і гатуе выдатна. Нават сталічнае тэлебачанне здымала пра яе сюжэт. Зараз жанчына займаецца алмазнай мазаікай, і ў яе атрымліваюцца вельмі прыгожыя карціны.
— Раблю гэта толькі зімой, — прызналася майстрыха. — З наступленнем вясны пераключаюся на агародніцтва. У сакавіку пачынаю сеяць расаду. Кожны год саджу шмат агародніны і кветак. Вельмі люблю працаваць на зямлі. А вось інтэрнэт прынцыпова ігнарую: не хачу траціць час на віртуальнае, калі ў рэальным жыцці так шмат цікавага і карыснага.
Калі справа – любімая
Зоя Хацько і Вольга Гінько не проста швачкі, а закройшчыцы, якія атрымалі спецыяльную адукацыю ў вучылішчы і працавалі па ёй. Сёння абедзве ў пенсійным узросце, аднак ахвотна займаюцца любімай справай, нягледзячы на тое, што іх рамяство зараз менш запатрабаванае.
— А быў час, калі ў Зоі апраналіся ўсе валкоўскія модніцы, — успамінала Марына Пусько. — Ствараліся чэргі, каб пашыць абнову, бо ў магазіне нічога не было. А яшчэ яна чалавек вялікай душы. 8 гадоў даглядала ляжачую маці, 5 — свякроў, пасля — бацьку і яшчэ адну жанчыну. Колькі на гэта спатрэбілася сіл! Зараз сама не мае здароўя, але ніколі не адмовіць у просьбе.
А яны бываюць розныя: пашыць цюль ці шторы, ушыць маланку, падкараціць рэч ці прышыць палярынку, падагнаць па фігуры сцэнічны касцюм або зрабіць карнавальную маску і г.д. Зоя ўмее ўсё і нават лепш адчувае сябе за швейнай машынкай.
Вольга Гінько захапілася вырабам сумачак, рукзакоў, лялек, вязаннем. Зробленыя ёй рэчы дэманстраваліся на выставах падчас Міжнароднага фестывалю «Звіняць цымбалы і гармонік» у Паставах і «Вішнёвага фестывалю» ў Глыбокім.
Не сядзіце – працуйце!
І будзеце доўга жыць. Такую формулу даўгалецця агучыла 96-гадовая Валянціна Яўгеньеўна Альсевіч. Узгадала, што з 13 гадоў яна жала, з 14-ці — прала, ткала, касіла. І да гэтага часу знаходзіць сабе занятак.
— Праца, рух і малітва трымаюць маму на зямлі, — гаварыла яе дачка Эльвіра. — Калі хварэла, то звярталася да мясцовых медыкаў, ляжала ў бальніцы ў Мінску, рэгулярна п’е таблеткі. Але яшчэ і мінулым летам выходзіла ў агарод з рыдлёўкай. А як любіць даглядаць кветкі!
Дачка ўжо пяць гадоў жыве разам з маці, пакінуўшы ў Глыбокім трохпакаёвую кватэру. Як ні ўгаворвае матулю, каб хоць на зіму разам пераехаць у горад, тая не згаджаецца.
— У кватэры мне няма чым дыхаць, — сцвярджае. — Тут зусім іншае паветра і ў мяне больш сіл. Уседзець у чатырох сценах не змагу.
Ёсць што ўспомніць
Больш за паўстагоддзя аддзяляе ад той падзеі, але яна і сёння помніцца Вераніцы Мяшко. У 1971 годзе ёй пашчасціла стаць удзельніцай ВДНГ у Маскве і атрымаць бронзавы медаль.
— Я была брыгадзірам комплекснай брыгады, і мы атрымалі багаты ўраджай бульбы, якая займала 50 гектараў, — па 220 цэнтнераў з кожнага, — успамінала жанчына. — Калгасам тады кіраваў дбайны гаспадар Георгій Пачопка. Працавала шмат моладзі, жыццё кіпела. Моцнай была гаспадарка, адказнымі — спецыялісты. Ганарымся нашымі Эдуардай Анкуд і Вандай Януковіч, якія вызначыліся ў органах улады не толькі раённага ўзроўню, але і абласнога, рэспубліканскага. Таксама з нашых мясцін паэты Янусь Малец і Люцыян Шчасны.
Сама Вераніка Мяшко найбольшы перыяд — 26 гадоў — адпрацавала сакратаром Валкоўскага сельвыканкама. Ужо шмат гадоў на пенсіі, пахавала адзінага сына. У добрых адносінах з былой нявесткай, якая дапамагае ў дамашніх справах. Нягледзячы на перажытае, не страціла аптымізму. Прызнаецца, што любіць спяваць, сустракацца з людзьмі, у святы наведвае клуб, нават выступае на сцэне.
Пошта прыехала!
Раней у Валках было стацыянарнае паштовае аддзяленне, а зараз у вёску прыязджае перасоўнае. Паштальён Надзея Катовіч прымае карэспандэнцыю і тавары, а потым дастаўляе вяскоўцам.
— У паштовай сувязі працую больш за 30 гадоў, — расказвала жанчына. — Нашы паслугі застаюцца запатрабаванымі і сёння. Людзі выпісваюць газеты, каб быць у курсе таго, што адбываецца ў раёне, вобласці, краіне, у перасоўным аддзяленні робяць патрэбныя плацяжы.
Задаволеныя вяскоўцы і тым, што паштавікі прывозяць розныя тавары, прымаюць заказы на іх.
І вершы пішуцца
А можна, я прачытаю вам верш, які напісала ўчора? — прывітаўшыся са мной, прапанавала Марыя Мацяёнак. І загучалі радкі: «Паміж лясоў уздоўж дарогі,/ Каля Турчанкі ля ракі/ На паказальніку прыгожа/ Надрукавана так: «Валкі»./ Не пра звяроў пойдзе размова,/ А пра вясковы кантынгент,/ Пра лёс, пра працу адмыслова/ Раскажа вам карэспандэнт».
Ну як тут не ўсміхнуцца ўдзячна? Прачытала Марыя і яшчэ адзін верш, таксама пра Валкі. Ён вельмі прачулены, напоўнены надзеяй на тое, што вёсцы жыць і ў будучым. Успамінала, што некалькі гадоў назад вершы дапамаглі ёй перамагчы ў раённым конкурсе сацыяльных работнікаў.
У Валках Марыя з 1987 года — выйшла сюды замуж. Два з паловай гады таму мужа раптоўна не стала: сардэчны прыступ.
— Яшчэ больш балюча было ад таго, што гэта здарылася за два тыдні да гадавіны нашага вяселля, — маркоціцца жанчына, — а таксама незадоўга да Дня дэсантніка (у такіх войсках служыў) і Дня чыгуначніка (16 гадоў адпрацаваў у дыстанцыі пуці).
Маці падтрымліваюць трое дарослых дзяцей, а яна ў сваю чаргу апякуецца над васьмю пажылымі людзьмі, якія маюць у гэтым патрэбу. Некаторыя называюць сацработніцу дачушкай.
Тут прасторна і ўтульна
Вольга Жэрына — пярмячка, але замужжа прывяло яе ў беларускую сталіцу. 30 гадоў адпрацавала ў сталеліцейным цэху Мінскага трактарнага завода і атрымала прафзахворванне лёгкіх.
— Вырашылі перасяліцца ў сельскую мясцовасць, дзе свежае паветра, — расказвала жанчына. — Паколькі Віцебская вобласць экалагічна найчысцейшая ў краіне, яна нас і зацікавіла. Па аб’яве купілі ў Валках дом, які вельмі спадабаўся. Знаёмыя не верылі, што пакінем Мінск, а мы зрабілі гэта. Спачатку сюды пераехала мая маці, неўзабаве — і я з мужам. Пашанцавала на суседзяў, і ўвогуле тут вельмі добрыя людзі. На першым часе асабліва зблізілася з цудоўнай жанчынай — Эдуардай Фабіянаўнай Анкуд. Яна навучыла мяне вясковаму жыццю. Тут вельмі прасторна і ўтульна. Люблю агароднічаць, саджу шмат кветак.
У Валках Вольга ўжо 12-ы год. За гэты час не толькі радасць была, але і гора напаткала: тры гады назад жанчына аўдавела, пасля смерці зяця яе маці, якой зараз 87, перанесла інсульт. Але жыццё працягваецца. У Валках Вольга ўжо стала сваёй. Ахвотна прыходзіць на розныя мерапрыемствы ў клуб, здымае там відэа і адпраўляе сябрам. Да яе ў Валкі з радасцю прыязджаюць з Мінска дзеці, а ўнукі-школьнікі праводзяць тут усе канікулы.
Проект «ПК» «Вёсачка» продолжается. Следующая остановка — деревня Волки
Фаіна Касаткіна
источник: https://www.postawy.by/2025/01/proekt-pk-vjosachka-prodolzhaetsja-sledujushhaja-ostanovka-derevnja-volki/
