Крывая рабіна
На жыццёвых скрыжаваннях
Сообщение Крывая рабіна появились сначала на Газета Слонімская.
Малюнак Яўгена Іванова
— Каб цябе град памалаціў ды вятрыска паперла! — на ўсю ваколіцу зеляпаніла старая Ніна Кузька, выскачыўшы на ганак сваёй хаты. Худая, сагнутая ў кручок, нібы баба Яга з казкі.
— Ты чаму да маёй рабіны прасла прыбіваеш? Чаму дрэва псуеш? Калі хочаш плот памяняць стары на новы, то абміні рабіну, шулы абапал пастаў ды гарадзі, каб табе свет загарадзіўся!
— Ну, завяла…— паморшчыўся сусед Казік Лупейка, таўсматы мужчына перадпенсійнага ўзросту. Было горача, і ён скінуў кашулю, майку і хацеў загарэць. — Гэта напалову гнілое і сухое дрэва ты называеш рабінай? Даўно трэба было спілаваць гэты корч на дровы.
— Спілаваць!? А ты яе садзіў? Мой бацька садзіў, калі я яшчэ была малая, а не ты. Бацькі даўно няма, а рабіна ёсць. Як памяць.
Казік плюнуў, забраў малаток, скрынку з цвікамі, кашулю ды майку і пайшоў на надворак.
Рабіна расла на абмежку, воддаль ад будынкаў, бліжэй да аселіцы. Крывая, парослая мохам, яна ўжо даўно не цвіла і не плоданасіла.
— Спілую к чорту, каб яна не бачыла, — сказаў жонцы Касі, прыйшоўшы ў хату.
— Яшчэ больш звягі будзе, — папярэдзіла тая. — І праўда, укапаў бы шулы ды загарадзіў. Няхай стаіць тая рабіна, пакуль зусім не згніе ды сама не зваліцца.
— Ну зараз! Яшчэ і ты тут будзеш камандаваць, патураць старой упартай злосніцы. Як захачу, так і будзе. Памяць па бацьку, кажа. А бацькоўская магіла бур`яном зарасла, то гэта нічога? Абы зеляпаніць, дурное бабскае племя!
На другі дзень, калі да блізкага лесу дакацілася сонца і старая Ніна, уладкаваўшы справы на двары, ляснула засаўкай ды пайшла спаць, Казік узяў пілу, лапату ды падаўся на абмежак. Спілаваў рабіну, потым выкарчаваў карэнні, якія таксама падгнілі. Перакінуў усё праз плот на суседчын бок. А потым пералез і зацягнуў да дрывотні.
— Парадак, — сказаў жонцы, кладучыся спаць. — Заўтра ўкапаю на месцы рабіны шула і загараджу плот.
— Па-мойму, ты рана радуешся. Не даруе табе бабка такога самаўпраўства.
— А што яна зробіць? У суд падасць? То няхай падае…
Раніцай Ніна заўважыла ля дрывотні спілаваную рабіну і ледзь не знепрытомнела ад злосці. Убачыўшы Казіка, які гарадзіў плот, закрычала:
— Па законе адкажаш за марнатраўства! Думаеш, надта разумны?
Праз якой паўгадзіны Казік убачыў, што суседка, апрануўшыся ў чысцейшае, пешшу пашыбавала ў райцэнтр, што быў за тры кіламетры ад іхніх Вербнікаў. Там яна знайшла будынак, у якім сядзелі людзі, што займаюцца аховай навакольнага асяроддзя, і з парога пачала:
— У Вербніках марнуецца прырода! Казік Лупейка, гэта мой сусед такі няўдалы, спілоўвае дрэвы, можна сказаць, гістарычную памяць рушыць. Неадкладна едзьце і паглядзіце. Я з гэтага кабінета не выйду, пакуль не даб`юся справядлівасці!
— Пад`едзь, — коратка сказаў старэйшы ахоўнік прыроды малодшаму.
Той завёў легкавік, што стаяў ля ганку, і яны з бабкай узялі кірунак на Вербнікі.
Казік гарадзіў плот. Ён укапаў шула, прыбіў да яго праслы і набіваў ляскі.
— Штраф яму дайце, дарагі начальнічак! Штраф, каб дзясятаму заказаў! — падбухторвала бабка, ведучы ахоўніка прыроды па абмежку.
— Дзе дрэва, якое вы знішчылі? — спытаў той у Казіка. — Скаргу маем ад грамадзянкі бабкі.
— А ў яе на дрывотні. Можаце паглядзець. Рабіна была старая, сухая, крывая. Усякі раз, як прыйдзецца паднаўляць плот, трэба было яе абмінаць. Як скула тут тырчала. Ды і выгляд псавала гэта сухастоіна.
Бабка, ахоўнік прыроды і Казік пайшлі да дрывотні. Спецыяліст агледзеў камель, пень.
— Няма тут, бабка, ніякага парушэння. Рабіна згніла, скажам так, аджыла свой век. Так усё на свеце канае ў Лету… І мы некалі канем, — заўважыў па-філасофску.
— У якое лета?! Многа ты разумееш! У ваду можна кануць, а не ў лета! Хоць бы гаварыць правільна навучыўся. Канчаеце там свае інстытуты, а ні халеры не разумееце! Замест таго, каб даць марнатраўцу штраф, ты мне пра нейкае лета казацьмеш.
Спецыяліст па прыродзе паехаў, бабка, злосная як аса, пасунулася ў хату, а Казік зноў узяўся гарадзіць плот.
Вясновае сонца прыпякала не на жарты. Бабка, павязаўшы сівую галаву лёгкай беленькай хусцінкай, узяла ў павеці лапату і падалася да недалёкага лесу. Праз нейкі час яна вярнулася з маленькай рабінкай. Моўчкі прынесла вядро вады, пасадзіла дрэўца ля самага плоту. Паліла.
— Яно ж вырасце і зноў будзе замінаць. Ды і самой рабінцы цесна пры плоце. Ці няма іншага месца на сядзібе, каб пасадзіць? — незадаволена мовіў Казік.
— Не твой клопат! Я так хачу!
— Што зробіш са старой дурніцай, — мармытаў сабе пад нос Казік. — Не біцца ж мне з ёй.
Праз два дні да бабкі з Мінска прывезлі праўнука Антосіка — белабрысага кірпаценькага хлопчыка. Летам яму споўніцца шэсць гадоў, а восенню пойдзе ў школу. Антосік вельмі гэтым ганарыўся, лічыў сябе дарослым.
Гуляючы па сядзібе, ён дайшоў да ўзмежка, дзе пры самым плоце была пасаджана маладая рабінка. Пайшоў у павець, узяў лапату і выкапаў яе.
— Непарадак. Трэба перасадзіць на вальнейшае месца, бо тут дрэўца будзе мучыцца ў цеснаце, — паведаміў Казіку нібы дарослы разважлівы чалавек.
«Глядзі ты! Малы, а больш талковы, чым старая», — моўчкі парадаваўся Казік. Ён назіраў, як Антосік прынёс у вядзерцы ваду, выкапаў ямку на ўскрайку прабабчынага сада і пасадзіў дрэўца. Паліў.
— Расці! — сказаў з гордасцю. — Тут табе будзе добра…
Сообщение Крывая рабіна появились сначала на Газета Слонімская.
