Страчаная спадчына вёскі Мізгіры
Матэрыяльная культура Беларусі налічвае шмат гісторыка-культурных каштоўнасцей, але яшчэ больш такіх помнікаў гісторыі было страчана ў часе. Вось і вёска Мізгіры на Слонімшчыне захоўвае такую таямніцу аб страчанай спадчыне...
Сообщение Страчаная спадчына вёскі Мізгіры появились сначала на Газета Слонімская.
Трошкі наводдаль ад вёскі стаіць мураваная царква святых апосталаў Пятра і Паўла, якая была пабудавана яшчэ ў 1868 годзе на сродкі прыхаджан. Калі паглядзець на тапаграфічныя карты польскага часу, то можна ўбачыць на тым месцы дзве царквы, другая знаходзілася побач з цяпер існуючай, на мясцовых могілках.
Царква ў Мізгірах на польскай мапе
Пра другую драўляную Крыжаўзвіжанскую царкву ёсць пісьмовы ўспамін, які датуецца 1899 годам. У апісанні значыцца, што царква была ў каменнай агароджы і збудаваная ў 1815 годзе абшарнікам Фамой Шушкевічам. У ёй маецца вялікая разьбяная выява ўкрыжаванага Хрыста, выява гэта лічыцца цудатворнай і вельмі шануецца народам. Да гэтага цудатворнага крыжа сыходзіліся вернікі, а найбольшая колькасць людзей збіралася да крыжа 14 верасня, на свята Узвіжання. Пра крыж таксама пішуць, што ён быў пафарбаваны з азалачэннем і пасрэбраннем у ззянні німбу, і да яго мелася шмат металічных прывесак рук, ног, сэрцаў, вачэй… Магчыма, гэта была падзяка, дар за збавенне такой жа часткі цела ад хваробы.
Таксама ў пісьмовай крыніцы гаворыцца пра тое, што ў драўлянай царкве быў летапіс і менавіта ў гэтым летапісе перадавалася, што самая першая тут царква была збудавана да 1700 года, калі здарыўся на могілках цуд: ад могілкавага крыжа стаў бачыць сляпы чалавек. Пра гэта гаворыцца, што сляпы спаў вясною на могілках каля крыжа і яму з`явіўся Збаўца са словамі: «Што ты тут спіш, устань і паглядзі, дзе ты і што ёсць каля цябе».
Сляпы ўстаў і сапраўды аказаўся адразу відушчым і мог аглядаць наваколле.
На месцы збаўлення неўзабаве зладзілі царкву, у якой і змясцілі гэты крыж. Да крыжа на збаўленне пачало сыходзіцца вельмі шмат людзей.
У 1733 годзе замянілі першую невялікую царкву большай, каб можна было змясціць большую колькасць вернікаў. Але гэтая вялікая царква ў 1745 годзе згарэла ад навальніцы, святое ж распяцце, якое там знаходзілася, засталося ў цэласці асаблівым Божым цудам. Справа ў тым, што падчас пажару храм не гарэў, а тлеў ціхім роўным агнём, не прычыняючы шкоды ні прадметам, што былі ў ім, ні людзям, якія ратавалі іх. Калі ж амаль усё па магчымасці было вынесена, ён рассыпаўся як перагарэлы вугаль. Але і зноў на гэтым месцы была збудавана новая царква, а ў дадатак яшчэ пры ёй багадзельня са школай.
Калі ў 1815 годзе вылечылася ў гэтай царкве перад святым распяццем «скручаная ў клуб» жонка нейкага Фамы Шушкевіча, то гэты Фама Шушкевіч, у знак падзякі, узвёў вялікі драўляны храм, меў ён да гэтага вялікую стараннасць і таму набываў самы лепшы матэрыял. Магчыма, менавіта таму царква стаяла трывала вельмі працяглы час. Увесь гэты час распяцце знаходзілася ў царкве і прыцягвала да сябе значную колькасць вернікаў.
Крыжаўзвіжанская царква праіснавала да 1963 года, затым была разабрана, а далейшы лёс цудатворнага крыжа невядомы.
У вёсцы яшчэ засталіся сведкі, якія памятаюць пра знішчаны храм, а на свята Узвіжання Святога і Жыватворчага Крыжа Гасподняга іерэй з вернікамі здзяйсняюць хрэсны ход і малебен на месцы, дзе была царква.
Сообщение Страчаная спадчына вёскі Мізгіры появились сначала на Газета Слонімская.
