Палітычныя зняволеныя ў Беларусі: як імі становяцца

На пачатак кастрычніка гэтага года ў спісе палітвязняў на сайце пазбаўленага ўладамі рэгістрацыі праваабарончага цэнтра «Вясна» значыліся 72 чалавекі.

Для параўнання ўзгадаем, што на канец ліпеня і пачатак жніўня 2020 года (да дня сёлетніх прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня) статус палітвязня мелі 25 чалавек, а да пачатку выбарчай кампаніі 8 траўня — толькі 3 чалавекі.

Адзначым, што ў гэты вялікі спіс трапілі прадстаўнікі самых шырокіх колаў беларускага грамадства — ад старой апазіцыйнай гвардыі ў асобах Мікалая Станкевіча і Паўла Севярынца, кандыдата ў прэзідэнты Віктара Бабарыкі, блогера Сяргея Ціханоўскага да простых пратэстоўцаў супраць фальсіфікацыі выбараў, журналістаў, якія асвятлялі падзеі, праваабаронцаў, які маніторылі парушэнне правоў чалавека, ды адвакатаў, якія абаранялі затрыманых і арыштаваных.

Сёння мы распавядзем, як людзі становяцца ў нашай краіне палітвязнямі на прыкладзе жыхара Мінска Сцяпана Латыпава — не палітыка, не грамадскага дзеяча, не журналіста, не праваабаронцы і не адваката.

Гісторыя мінчаніна Сцяпана Латыпава

15 верасня 2020 года ў двары жылога масіву па вул. Чарвякова ў Мінску супрацоўнікамі АМАПу быў затрыманы мясцовы жыхар Сцяпан Латыпаў.

Ягонае затрыманне стала вынікам шматдзённага супрацьстаяння жыхароў гэтага двара з прадстаўнікамі МУС у сувязі са спробамі апошніх зафарбаваць намаляваную на сцяне выяву (мурал) «дыджэяў перамен», якую зрабілі жыхары гэтага двара.

Мурал у мінскім двары

Абвінавачванні 15 верасня ў двор чарговы раз прыехалі супрацоўнікі міліцыі. Некалькі жыхароў двара загарадзілі сабой малюнак і не дазвалялі яго замалёўваць. Калі Сцяпан Латыпаў папрасіў супрацоўнікаў прадставіцца і паказаць свае службовыя пасведчанні, яго адразу затрымалі, а ў кватэры, дзе ён жыве, быў здзейснены ператрус. Пазней з`явілася інфармацыя, што Латыпаў затрыманы ў якасці падазраванага па крымінальнай справе па арт. 293 КК (масавыя беспарадкі).

19 верасня ў эфіры некалькіх дзяржаўных тэлеканалаў былі прадэманстраваны сюжэты пра затрыманне Латыпава. У сюжэтах сцвярджалася, што Сцяпан Латыпаў падазраецца ў арганізацыі незаконнага каналу пастаўкі ў краіну небяспечных хімікатаў і меў намер выкарыстаць атрутныя рэчывы супраць супрацоўнікаў міліцыі. Прысутны ў кадры ананімны супрацоўнік ГУБАЗіК таксама паведаміў, што Латыпаў «з`яўляецца адным з актыўных удзельнікаў і каардынатараў масавых беспарадкаў у Мінску, праз мэсэнджары асабіста займаўся зборам грошай на падрыўную дзейнасць па дыскрэдытацыі органаў улады і кіравання, супраць супрацоўнікаў міліцыі, арганізоўваў несанкцыянаваныя акцыі ў сталіцы па размяшчэнні на фасадах будынкаў забароненай сімволікі і муралаў».

Праваабаронцы тлумачаць сітуацыю паводле заканадаўства

Агучаныя ананімным прадстаўніком ГУБАЗіК абвінавачанні ў нібыта «падрыўной» дзейнасці Латыпава не ўтвараюць складу крымінальнага злачынства, паколькі ні дыскрэдытацыя органаў улады і міліцыі, ні правядзенне мірных сходаў, ні вывешванне не забароненых дзеючым заканадаўствам бел-чырвона-белых сцягоў, а тым больш размяшчэнне выяваў «дыджэяў перамен» не з`яўляюцца і не могуць з`яўляцца дзеяннямі, якія падлягаюць крыміналізацыі паводле нацыянальнага заканадаўства і нормаў міжнароднага права ў галіне правоў чалавека.

Згодна з палажэннямі Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах, кожнаму чалавеку гарантаваныя свабода выказвання свайго меркавання, у тым ліку з дапамогай сродкаў выяўленчага мастацтва, свабода мірных сходаў.

Выказванне крытыкі ў адрас прадстаўнікоў уладаў, у тым ліку МУС, з`яўляецца дапушчальнай формай выказвання свайго меркавання, нават калі яно дыскрэдытуе іх у вачах грамадскасці. Гэтыя свабоды не падлягаюць ніякім абмежаванням, акрамя тых, што ўстаноўленыя дзеючым заканадаўствам і неабходныя ў дэмакратычным грамадстве ў мэтах абароны дзяржаўнай бяспекі, грамадскага парадку, жыцця, здароўя і маральнасці насельніцтва.

Абвінавачванні ў падрыхтоўцы атручванняў супрацоўнікаў міліцыі небяспечнымі атрутнымі рэчывамі не вытрымліваюць ніякай крытыкі, навукова не абгрунтаваныя і з`яўляюцца нічым іншым, як фантазіямі прадстаўнікоў ГУБАЗіК.

Сцяпан Латыпаў у паўсядзённым жыцці займаецца прадпрымальніцкай дзейнасцю, з`яўляецца арбарыстам і дырэктарам кампаніі «Беларбо». Гэтая кампанія выдаляе небяспечныя дрэвы на могілках, у парках, скверах, а таксама займаецца апрацоўкай ад шкодных раслін, напрыклад баршчавіку Сасноўскага. У сувязі са спецыфікай сваёй прафесійнай дзейнасці Латыпаў меў у сябе легальныя хімічныя прэпараты.

Сцяпан Латыпаў падчас працы

Парушэнне законных правоў затрыманага Сцяпана Латыпава

Варта асобна звярнуць увагу на факты парушэння законных правоў затрыманага Сяргея Латыпава — парушэнне прынцыпу прэзумпцыі невінаватасці. У сюжэтах, прадэманстраваных па некалькіх тэлеканалах нацыянальнага тэлебачання, якія насілі відавочна абвінаваўчы ўхіл, сцвярджалася аб фактах здзяйснення супрацьпраўных дзеянняў Латыпавым, ствараўся вобраз крайне небяспечнага для грамадства чалавека. Між тым дадзеныя факты яшчэ не былі даказаныя ні органамі следства, ні тым больш прысудам суда, які ўступіў у законную сілу.

Заява праваабаронцаў

«Парушэнне прэзумпцыі невінаватасці з`яўляецца парушэннем прынцыпу справядлівага судовага разбіральніцтва, устаноўленага п. 2 арт. 14 МПГПП.
Усе гэтыя факты ў сукупнасці, па нашым меркаванні, сведчаць аб заказным, палітычна матываваным характары дадзенай крымінальнай справы.

На падставе гэтага, кіруючыся п. 2.1, 3.1 а) Кіраўніцтва аб вызначэнні паняцця «палітычны зняволены», прынятага на ІІІ Беларускім праваабарончым форуме, мы, прадстаўнікі беларускіх праваабрончых арганізацыяй, заяўляем аб прызнанні Сцяпана Латыпава палітычным зняволеным і патрабуем: неадкладна вызваліць Сцяпана Латыпава з-пад варты і спыніць ягоны крымінальны пераслед; вызваліць усіх палітычных зняволеных, спыніць гвалт і рэпрэсіі ў дачыненні да грамадзянаў краіны», — чытаем пад заявай 10 беларускіх праваабарончых арганізацый у дачыненні пераследу Сцяпана Латыпава і іншых палітвязняў.

Вось так сёння ў Беларусі становяцца палітвязнямі простыя людзі.

Паводле матэрыялаў spring96.org

Р.S.
«Вясна» збірае звесткі пра людзей, чый крымінальны пераслед звязаны з падзеямі выбарчай кампаніі і пасля яе. Па стане на 30 верасня 2020 было сабрана больш за 240 імён і прозвішчаў такіх людзей з розных гарадоў Беларусі. Гэты спіс увесь час абнаўляецца, як і спіс палітвязняў, у бок павелічэння.