«Улуус олоҕо»: Чурапчы “земскэй” бырааһа Андрей Захаров тыа сиригэр салгыы үлэлиир былааннаах
«Чурапчы улууһун пааспарын» салгыы суруйабыт. Бу сырыыга тыа сиригэр үлэлиир «миллионердар» диэн ааттанар эдэр исписэлиистэр тустарынан кэпсиибит. Холобур, “Земскэй доктор” федеральнай бырагырааманан дойду үрдүнэн тыһыынчанан ахсааннаах эдэр быраас тыа сирдэригэр тиийэн, үлэлии-хамсыы сылдьар. Хантараах быһыытынан, эмчиттэр хамнастарын таһынан судаарыстыбаттан 1 мөлүйүөн солкуобай харчы ылаллар, ол оннугар 5 сыл устата ханна да халбаҥнаабакка, дэриэбинэҕэ үлэлииллэр. “Сахамедиа” суруналыыстара быраас Андрей Захаров көрсөн, олоҕун-үлэтин токкоолостубут. Судаарыстыба тыа сирин исписэлиистэринэн хайдах хааччыйар суолу тобулла диэххэ сөп. Ол эрээри, ордук Арассыыйа киин регионнарыгар, олох көрдөрөрүнэн, эдэр быраастар дэриэбинэҕэ олохсуйа соччо хаалбаттар. Биэс сылларын толороот, мөлүйүөннэрин “өлөрөөт”, тута улахан куораттарга дьулуһаллар. Этэргэ дылы, чунуобунньуктар “подъемнай” харчынан тыа сиригэр чахчы дьоҥҥо көмөлөһөр баҕалаах романтиктары буолбакка, “харчыга интэриэстээх ортоһуор исписэлиистэри” кучуйан аҕалбыт курдук буолан тахсаллар. Онтон Саха сиригэр хайдаҕый? Чурапчы улууһугар үлэлиир «земскэй» быраас Андрей Захаров санаатын, олоххо көрүүтүн билиһиннэрэбит.
Саха сиригэр бу бырагыраама сыалын-соругун ситиитэ Арассыыйаны кытта тэҥнээтэххэ ордук курдук. Холобур, Чурапчы сэлиэнньэтигэр тиийбит Андрей Захаров – үлэ романтикатын чуолкай өйдөөбүт. Кини 5 сыл устата “Земскэй доктор” федеральнайдааҕы бырагырааманан тыа сиригэр үлэлээн баран, сөбүлээн, олохсуйан, салгыы үлэлии хаалбыт.
Андрей Егорович Захаров хирург-быраас, онколог. Кини 2010 сыллаахха ХИФУ мединститутун педиатрическай факультетын бүтэрээт, тута диплом кэнниттэн үөрэнэр инстутукка киирбитэ, сэргэстэһиннэри күнүскү-кэтэхтэн көрүҥүнэн хирургияҕа интернатураҕа үөрэммитэ. Итиэннэ 2011 сыллаахха кыһыл дипломнаах дойдутугар — Чурапчы оройуоннааҕы балыыһатыгар — үлэлии кэлбитэ. Кини бэйэтэ Мугудай нэһилиэгиттэн төрүттээх.
— Миигин кытта уонча быраас “земскэй доктор” бырагырааманан тыа сиригэр үлэтин саҕалаабыта. Хантараахпыт былырыын бүппүтэ. Ол кэннэ сорохторбут болдьохторун толороот, атын сирдэргэ үлэлии барбыттара. Оттон манна хаалан билигин үлэлии сылдьар эмчиттэр – хирург-быраас И.В. Оконешников, гинеколог-быраас А.Ю. Пономарева, узист-быраас С.А. Попова, стоматолог С. И. Иванов, терапевт А.М. Иванова буолаллар. Биһиги кэннибититтэн өссө да элбэх эдэр исписэлиис кэлэн, күн бүгүнүгэр улууска уопсайа 30 “земскэй” быраас үлэлии сылдьар. Саамай улахан баҕа санаабыт — балыыһабыт иккис уочаратын тутуллуута. Ол олоххо киирдэҕинэ, бары биир сиргэ олорон үлэлиэхпит. Билиҥҥитэ араас дьиэлэринэн барыта арендаҕа, кыараҕастык олоробут. Ол иһин оборудование ханна да баппат. Саамай кылаабынайа – МРТ наада. Оттон быйыл үчүгэй сонуннаахпыт – Чурапчы балыыһатын иккис уочарата судаарыстыбаннай бырагыраамаҕа киирэн, 2021 сылга диэри тутуллар буолла, — диир быраас Захаров.
Андрей Захаров улууска биллэр-көстөр хирург-быраас, онколог быһыытынан, төһө даҕаны уустук, ыарахан үлэни толоро сырыттар, бириэмэ булан, көхтөөх уопсастыбанньык. Аны быйылгыттан Чурапчы нэһилиэгин дьокутаата. 2017 сыллаахха Андрей Егорович балыыһа “Харысхал” диэн эдэр исписэлиистэрин уопсастыбаннай тэрилтэлэрин бэрэссэдээтэлинэн талыллыбыта. Бу тэрилтэ 2005 сылтан үлэлиир, стоматолог-быраас Гаврил Прудецкай аан бастаан тэрийбитэ. Манна күн бүгүн 70-ча эдэр исписэлиис киирэр, актыыпка 20 киһи баар. Былырыын юридическай статуһу ылыммыт “Харысхал” уопсастыбаннай тэрилтэ сыала-соруга: нэһилиэнньэ доруобай, чөл олохтоох буоларын, олох хаачыстыбата тупсарын ситиһии. Эдэр быраастар тиһигин быспакка нэһилиэнньэҕэ профосмотр ыыталлар, онко-ыарыылары, сүрэх-тымыр ыарыыларын эрдэттэн сэрэтэргэ, быһаарарга үлэлииллэр. Олунньу 4 күнүгэр – Аан дойдутааҕы онко-ыарыыны утары охсуһар күҥҥэ аҕыс эдэр быраас ыарыыны сэрэтэр акцияҕа кыттан, өрөбүл күннэргэ 170-ча киһи доруобуйатын туругун чинчийбит. Онтон 20-чэ киһи “уорбаланан”, салгыы дириҥ чинчийиигэ ыытыллыбыт. Былырыын улуус 17 нэһилиэгин барытын хабан үлэлээбиттэрэ. Хомойуох иһин, балыыһаҕа нэһилиэктэринэн көһөрүллэ сылдьар, холобур, узи-рентгент оҥорор оборудование суох. Ол иһин, бу “Харысхал” СОНКО (социально-ориентированная некоммерческая организация) тэринэннэр, бырайыак оҥорон, граннарга кыттыахтара. Ол граннарынан көһөрүллэ сылдьар оборудование ылар улахан баҕа санаалаахтар.
Балыыһа кылаабынай бырааһа Александр Коркин, профком Ульяна Попова эдэр биир идэлээхтэрин “Харысхал” уопсастыбаннай тэрилтэлэрин үлэтин өйүүллэр. Онон даҕаны санаалара көтөҕүллэн, “харысхаллар” ситиһиилэрэ үгүс. Холобур, былырыын Ыччат сылын түмүгүнэн “Харысхал” чилиэнэ Надежда Михайлова улууска “Бастыҥ доброволец”, Андрей Захаров “Бастыҥ лиидэр” аатын ылбыттара.
Балыыһа эдэр исписэлиистэрэ сыллата өрөспүүбүлүкэтээҕи “Миниистир”, улуустааҕы “Квест” оонньууларга ситиһиилээхтик кытталлар. Уус-уран самодеятельноска көхтөөхтөр. Араас куонкурустары, спортивнай күрэхтэһиилэри тэрийэллэр. Аһымал акциялары ыыталлар.
Чурапчы нэһилиэгин баһылыга Степан Саргыдаев, “Харысхал” уопсастыбаннай тэрилтэ үлэтин сатабыллаахтык салайарын көрө сылдьан, ааспыт күһүн эдэр быраас Андрей Захаровка, нэһилиэк дьокутаатыгар быыбарга кыттарыгар сүбэлээбитэ. Онуоха кини кыттан, чахчы да элбэх куолаһы ылан, кыайыылаах тахсан, нэһилиэнньэ кинини өйүүрүн, итэҕэйэрин билбитэ.
Билигин Чурапчы нэһилиэгин мунньаҕын бэрэссэдээтэлэ Евгений Попов салалтатынан дьокутааттар араас өрүттээх үлэни иилииллэр-саҕалыыллар, олоххо киллэрэллэр. Холобур, нэһилиэнньэни кытта тиһигин быспакка көрсөн, суол-иис, сайыҥҥы уу турбатын тардыы, тутуу, уулуссалары сырдатыы, о.д.а. үгүс араас боппуруостарга дьокутааттар элбэх үлэни ыыталлар.
Оттон быраас үлэтэ олус түбүктээх, эппиэтинэстээх. Хайа баҕарар киһи киниэхэ саамай күндүтүн – олоҕун итэҕэйэр. Онон, эмчит, ордук хирург, күннэтэ билиитин-көрүүтүн үрдэтиниэхтээх, үөрэниэхтээх-сайдыахтаах.
— Тыа сирин бырааһа, экстреннэй хирург барыны бары сатыыр – универсал буолуохтаах. Күҥҥэ ортотунан 20-чэ пациены көрөҕүн. Дьуһуурустубаҕа тураҕын. Эмискэччи телефон кэлэн, ыҥырдахтарына, ханна баҕарар бараҕын. Араас түбэлтэ баар буолар – муҥурдаах даҕаны, илии-атах тостуута, араас эчэйии, сааҕа да дэҥнэнии… Ардыгар тута эппэрээссийэ оҥоһуллар. Сороҕор санрейси ыҥыраҕын. Онон, туохха барытыгар бэлэм буолуохтааххын, — диир Андрей Захаров.
Кини кэргэнэ Күннэй предприниматель, икки кыыс, биир уол оҕолоохтор. Киин ититэр ситимҥэ холбоммут чааһынай дьиэлээхтэр, хаһаайыстыбалаахтар. Барыны-бары ситиһэн, нэһилиэк олоҕор көхтөөхтүк кыттан, тыа ыалын сиэринэн тэринэн, олороллор. Андрей Егорович аҕата Егор Дмитриевич Захаров идэтинэн Мугудайга, Мырылаҕа фельдшердээбитэ. Кэлин үөрэнэн баран, билигин Чурапчы балыыһатыгар зуботехнигынан ситиһиилээхтик үлэлиир. Андрей улахан убайа Альберт Егорович эмиэ зуботехник, Дьокуускайга олорор, үлэлиир. Ийэлэрэ Люция Васильевна идэтинэн медсестра. Онон, көрөрбүт курдук, Чурапчы улууһун, өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун доруобуйаларын араҥаччылыыр үрдүк аналлаах Захаровтар эмчит-династиялара салҕанар.
